Enige tijd terug was ik uitgenodigd voor een actualiteiten college voor de Hogeschool InHolland in Haarlem om iets te komen vertellen over The Living Museum Tilburg. Aanleiding van het college was het nieuw verschenen tijdschrift voor 'Sociale Vraagstukken' waarin zij zichzelf de vraag stelde:"Waar zijn de paradijsvogels?"
Het aantal meldingen over 'mensen met verward gedrag' stijgt al jaren, tot ruim 90.000 in 2018. Maar wat zegt dat cijfer eigenlijk? Wat zit er achter? En niet te vergeten: Hoe verward zijn deze mensen eigenlijk.
Vroeger thuis keken we met het gezin altijd naar televisieprogramma's zoals 'De Stoel' waarin presentator Rik Felderhof bij mensen op bezoek ging met een bijzondere levensstijl. Of het programma 'Paradijsvogels' waarin excentrieke en bijzondere mensen geïnterviewd werden. Deze kleurrijke mensen wekte mijn interesse en fascineerde mij als jonge jongen enorm. Ik kon niet wachten om zelf de wijde wereld in te gaan en deze mensen zelf te mogen gaan ontmoeten. Zijn dit de mensen die we tegenwoordig bestempelen als 'verwarde personen? Zijn we als maatschappij zo bang geworden van alles wat afwijkt van de norm als gevaarlijk of bedreigend wordt gezien?
In Tilburg heb ik juist het idee dat de paradijsvogels een beetje uit het straatbeeld aan het verdwijnen zijn. Zolang ik mij kan herinneren waren er in de Heuvelstraat markante personen te vinden zoals Zot Joke, Rooie Stien, Adje of Jan S. Mensen die de stad kleur gaven en met wie je onbedoeld een band kreeg. Dit soort in het oog springende figuren lijkt een uitstervend soort. Of zijn er inmiddels zoveel 'opvallende persoonlijkheden' dat ze niet meer opvallen?
En natuurlijk weet ik ook wel dat er achter dergelijke mensen vaak een treurig verhaal schuilt. Vaak zit er al een batterij aan (mislukte)hulpverlening achter dit soort verhalen. Niemand ambieert het om als "dorpsgek" door het leven te gaan.
Uiteraard werd mij tijdens het actualiteitencollege in Haarlem ook de vraag gesteld: "Waar zijn de paradijsvogels gebleven?". Mijn antwoord was simpel:"In het Living Museum!" Dagelijks ontmoet ik daar bijzondere, kleurrijke, creatieve stadsgenoten. Mensen die zich niet altijd conformeren aan de regels van de conventionele wereld en buiten de marges daarvan hun eigen leven leven. Mensen die, ondanks al hun problemen, hun talenten weten te omarmen en hun weg weten te vinden naar het museum.
- Rob Haen